Chuyện lạ: Trai bản sợ hủ tục bắt vợ

Bling A Ía (áo đen) đang buồn phiền vì chuyện mẹ ép đi bắt vợ

Ngán ngẩm bắt vợ

Bling A Ía, chàng trai Cơ Tu năm nay 22 tuổi, khá nổi bật bởi nước da ngăm đen chắc nịch, tóc bóng dày xoăn tít, sống mũi cao. Ngày xuân, cư dân bản Gary không chộn rộn như bản mường khác do cuộc sống trở ngại. A Ía kể, nhà có 6 anh chị em, riêng A Ía trong cảnh "độc thân" nên liên tiếp bị nhà bắt ép, hỏi cưới. "Em đang làm công ở xưởng mộc độc nhất trong vùng, gọi là có việc nên cố gắng kiếm ít tiền rồi mới tính chuyện vợ con. Nhưng…", giọng Ía ngập dừng.

Vừa xem clip trai bản ở vùng Tây Bắc bắt vợ, Ía chối đây đẩy: "Em sợ lắm. Mẹ em đang ép em đi bắt vợ đấy, cơ mà cái bụng em chưa ưng. Giờ này chẳng mấy bạn teen thích bắt vợ nữa. Bọn em cũng hiểu muốn lấy nhau phải yêu nhau mới được".

Theo Ía, ở vùng Gary này trước đây vẫn có tục bắt vợ. Thường thì người mẹ sẽ chính yếu việc chọn con dâu, là những cô gái có họ hàng bên mẹ như con cậu. lễ phẩm để được bắt vợ phải chí ít có 2 con heo. khi người lớn đã định sẵn duyên lứa rồi sẽ tới chuyện trò với nhau gọi là lễ chạm ngõ. sau đó, cha mẹ hai bên sẽ ngồi lại trong một tối để xin được bắt con dâu, nếu tất cả chấp nhận thì chàng trai sẽ bắt cô gái về làm vợ ngay trong đêm.

A Ía thở dài: "Cô vợ mà mẹ đang ép em đi bắt là con của anh họ mẹ. Cô ấy mới tầm 15 tuổi. Chị của cô ấy ngày trước mẹ em cũng bắt anh trai kế em đi bắt về làm vợ, bắt về xong rồi nó lại bỏ đi. mai sau, anh trai em lấy người khác là chị dâu em bây giờ rất hạnh phúc". "Em có yêu cô ta không?". "Không. Em nói rồi cơ mà cha mẹ không chịu, nói phải bắt. Đây là hủ tục, lấy nhau gần huyết thống rồi con cái bệnh tật. Lệ làng giờ không có chuyện đó, cơ mà do quan niệm của từng người, cha mẹ em giờ vẫn muốn vậy".

Không chỉ A Ía, tất cả bạn teen trai tráng trong bản đã quá chán chường với hủ tục bắt vợ bởi chẳng thể tự mình đi tìm ấm cúng mai sau cho bản thân.

Chị dâu A Ía phải nhờ trai bản cáng xuống huyện sinh đẻ vì đường đi cực khó khăn

Xa dần hủ tục

Theo bà Bling Hon, Phó chủ tịch xã Gary, toàn xã có 6 thôn với 333 hộ/1.750 nhân khẩu, trong đó có 302 hộ nghèo, chính yếu là người đồng bào dân tộc Cơ Tu. Trước đây, đồng bào có hủ tục bắt vợ cơ mà giờ đây đã đổi thay những. bạn teen biết chủ động chọn cuộc sống hôn nhân cho mình. Ía là hoàn cảnh cá biệt do ảnh hưởng từ cha mẹ. Xã cũng đã đến khuyên bảo, vận động gia đình. "Trước đây, anh trai A Ía cũng bị ép bắt vợ cơ mà rồi cô vợ không ưng nên bỏ về. Mẹ A Ía tiếc lễ nên buộc A Ía bắt em gái cô kia làm vợ. A Ía không thích việc này", bà Hon nói và cho hay, ngày nay chẳng những lớp trẻ mà nhiều người dân trong xã cũng đã dần nhận thức được hệ lụy của hủ tục bắt vợ.

Cuộc sống trở ngại của vùng cao này cũng là một phần khiến nhận thức của cư dân chậm đổi thay. Bản Gary quanh năm mây phủ nên làm đồng lúa chẳng thể. Với người đồng bào dân tộc những vùng cao, trong năm lễ cúng lúa mới là lễ hội cấp thiết nhất cơ mà ở đây giờ không cúng những mấy vì không có lúa. Theo bà Hon, chỉ riêng con đường vào từ xã A San đến Gary vài chục km vẫn còn cách trở. Để vào Gary, nhất là mùa mưa, chỉ có cách bách bộ hoặc xe máy đã qua độ chế. tất cả những loại sản phẩm tung ra trao đổi phải sử dụng xe tải 2 cầu.

Ở Gary không có chợ búa. Ngay ở tâm điểm xã cũng chỉ có bơ vơ 5 nóc nhà là nơi công sở công tác, trường học, trạm xá. Bà Hon cho hay, tiền lương làng nhàng của cư dân trong xã khoảng 14 triệu đồng/người/năm.

Hôm chúng tôi vào Gary cũng là khi trai bản khó nhọc cáng võng chạy bộ đưa chị dâu A Ía xuống huyện sinh đẻ. A Ía bảo, trên trạm xá xã không có người đỡ đẻ nên thường ai có thai còn vài tuần đẻ là xuống bệnh viện huyện nằm chờ, ai không có tiền thì sinh ở nhà. Cũng đã đang có nhiều hoàn cảnh gánh đi không kịp và chết giữa đường. 

Nói không với tục đâm trâu Theo ông Bh'ríu Liếc, bí thư đoàn ủy Huyện ủy Tây Giang, sau 1 năm tích cực triển khai thực hiện đến nay, trăm phần trăm bản mường trên khu vực huyện đã "nói không" với tục lệ đâm trâu cơ mà vẫn duy trì lễ ăn trâu. Theo ông Liếc, để làm được điều này, đòi hỏi sự cố gắng khá lớn của Đảng bộ, chính quyền và sự đồng thuận của những già làng, trưởng bản, đến đại đa số cư dân Cơ Tu của huyện. bởi lẽ, đâm trâu đã đi sâu vào tiềm thức của đồng bào Cơ Tu từ ngàn đời nay. bất luận đau ốm, hiếu hỉ cư dân đều đâm trâu cúng tế Giàng, thần thánh. cơ mà, lễ nghi đâm trâu dã man, không còn thích hợp với nét phong tục hòa nhập ngày nay. "Bên cạnh việc tuyên truyền vận động, những doanh nghiệp chức năng của huyện cũng xuống từng bản mường để chỉ dẫn cho cư dân biết, thay thế đâm trâu khi đau ốm bệnh hoạn, mọi người đến những bệnh viện để thăm khám. Việc hiếu hỉ mọi người chia sẻ với nhau để không mất thời gian, tốn kém… Nhờ biện pháp "mưa dầm thấm lâu", đến nay tất cả cư dân đều đồng thuận. Huyện xóa bỏ được tập tục này để triển khai xây dựng cuộc sống phong tục, văn minh hơn cho những bản làng", ông Liếc nói. Ngân Hà

Share this

Hứa Anh