Lợi dụng hủ tục “bắt v��” để lừa bán phụ nữ

Cán bộ huyện Phong Thổ (Lai Châu) tuyên truyền đến những em học sinh về hệ lụy của nạn cải giá. Ảnh: Cao Tuân

"Bắt vợ" giữa ban ngày

Tục "bắt vợ" hay gọi là "trộm vợ" hiện diện từ hồi trước và trở thành một bản sắc phong tục độc đáo của người Mông, người Thái... Trải qua hàng trăm năm, tục lệ này vẫn được duy trì. ở những tỉnh Tây Bắc, con số đồng bào dân tộc thiểu số ở rải rác trên diện rộng. Từ những vùng rẻo cao quanh năm sương mù che phủ như Sapa (Lào Cai) cho đến những huyện có nền kinh tế, phong tục lớn mạnh như Mộc Châu (Sơn La) thì tục "cướp vợ" vẫn trở thành sự kiện ý nghĩa khi những thế hệ trong bản mường, họ hàng quy tụ dancing bên vò rượu cần. những cuộc vui đó là kết quả là của tình yêu đôi lứa, là sự đồng thuận của hai gia đình cho một cuộc hôn nhân đúng theo phát luật và tục truyền.

Trải qua thời gian, phong tục đẹp này phần lớn bị biến tướng, kèm theo những hệ lụy khôn lường. những nữ sinh đang ở lứa tuổi 15, 16 đã phải cáng đáng vai trò làm vợ, làm mẹ. chưa kể, những em bị bắt về làm vợ khi không có tình cảm, lấy chồng rồi phải bỏ học để làm lụng, sinh đẻ. những cô gái tuổi trăng tròn bỗng chốc rơi vào thảm kịch cuộc sống. Câu nói của già làng A Bắc chúng tôi gặp trên đường đến huyện Sapa (Lào Cai) rằng "Trai làng lấy vợ sớm để có thêm người làm, vừa sớm sinh con đẻ cái, có thêm những lao động" nghe vừa chua chát vừa xót xa.

Hình ảnh "bắt vợ" ngay giữa thị trấn Sapa (Lào Cai) khiến nhiều người phản đối. Ảnh: Nhà văn Ngọc Hân

Mới đây nhất là ngày mồng 9 Tết Đinh Dậu, ngay ở thị trấn Sapa diễn ra một vụ "bắt vợ" giữa đường cuốn hút sự chú ý của cư dân. Một nữ sinh học lớp 9 Trường THCS thị trấn Sapa đã bị một nhóm người lao vào kéo, bắt giữ để đưa về nhà làm vợ mặc cho cô bé kêu khóc thảm thiết và phản đối quyết liệt. Sau gần 2 tiếng đồng hồ giằng co, cô bé đã bị "họ trai" lôi đi xềnh xệch.

Trong hoàn cảnh vạn bất đắc dĩ, một bạn học của cô gái đã gọi điện đến nhà trường Sa Pa cầu cứu. Đích thân thầy Hiệu phó đã mau chóng hiện diện để nắm tình hình diễn biến. "Tại đây, cuộc đối thoại giữa "cái lý" người Mông và đại diện nhà trường diễn ra một cách áp lực và quyết liệt. thầy giáo nói với gia đình người đi kéo là "em nó còn đang đi học, cứ để em nó học xong và đủ 18 tuổi đã thì gia đình muốn kéo cũng được". cơ mà, gia đình kia gồm 4 người lớn vẫn quyết liệt kéo cô gái đi. Đến khi chẳng thể cản trở, vị Hiệu phó phải liên hệ với cha mẹ của em cùng chính quyền tới giải quyết…", một người chứng kiến kể lại.

Trò chuyện với PV Báo gia đình & Xã hội, bà Lưu Thị Ngân Hà, Chủ tịch Hội liên hợp đàn bà huyện Sapa cho hay: "Sự việc Hạ Thị V. học sinh lớp 9B Trường THCS Sa Pa bị một nhà ở San Sả Hồ kéo về làm vợ mới đây là có thật. Ngay sau khi nắm được sự việc, huyện đã có chỉ đạo những ngành liên quan để tuyên truyền cho gia đình kia hiểu em V. vẫn còn nhỏ tuổi, đang đi học, không nên lập gia đình sớm. Ngay tối hôm đó, cha mẹ em V. cũng đã chuyện trò, trao đổi, đồng nhất với gia đình nhà trai để đón được em về nhà. Hiện tâm lý em V. đã ổn định và đi học trở lại".

"Tục bắt vợ là nét truyền thống từ hồi trước đời, cơ mà nó không thích hợp với ngữ cảnh ngày nay. chúng tôi đã triển khai xây dựng những hương ước, quy ước quy định rõ về bài toán này để tiếp tục tuyên truyền xuống những thôn, bản để vận động dân chúng thực hiện. Việc này, rất cần những cấp ngành vào cuộc bởi nếu không ngăn chặn kịp thời sẽ diễn ra những hoàn cảnh cải giá rồi lừa bán người sang biên giới", vị Chủ tịch Hội LHPN huyện Sapa chia sẻ.

Lợi dụng hủ tục "bắt vợ" để lừa bán phụ nữ

Một nhóm bạn teen người Mông giúp bạn "bắt vợ". Ảnh: Tiến Thành

Thời gian mới đây, trên khu vực những bản vùng sâu, vùng xa của tỉnh Lai Châu hiện diện vụ việc đàn bà ở địa phương bị mất tích. Đây là chiêu lừa của một vài kẻ xấu lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin, hủ tục " bắt vợ" của đồng bào dân tộc mà một vài đàn bà bị lừa bán sang nước ngoài.

Vượt quãng đường rừng gần 50 km, leo qua mấy quả đồi dốc trơn trượt, chúng tôi được cán bộ Công an huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu đưa đến nhà một cô gái trẻ ở xã bờ cõi Sì Lờ Lầu. Cô gái tên Mẩy, năm nay tròn 16 tuổi - nạn nhân của một vụ "bắt vợ" diễn ra cách đây không lâu.

Trong một buổi đi chợ phiên, cô gái được 2 bạn teen lạ mặt hỏi chuyện. Sau lời tán tỉnh, những đối tượng hứa hẹn đưa cô gái về làm dâu nhà giàu có. Vì nhẹ dạ, cô gái chấp nhận lên xe máy đi cùng 2 bạn teen về thăm nhà trai. Dọc đường, họ còn chuyện trò nếu cô gái chấp nhận, ngày mai nhà trai sẽ mang lễ phẩm sang xin cưới. Biết "con mồi" đã trúng kế, hai đối tượng đi thẳng ra khu vực bờ cõi để bán cho nhóm người đưa sang Trung Quốc với giá 3.000 dân chúng tệ (khoảng gần 10 triệu VNĐ). nơi đây, Công an huyện Phong Thổ đã kết hợp với bộ đội biên phòng bắt giữ những đối tượng.

Chứng kiến những sự việc đau lòng trên, già làng Vàng Văn Chổn chia sẻ: "Tập tục "bắt vợ" có từ thời xa xưa diễn đạt giá trị của người con gái. khi cô gái bị chàng trai kéo về nhà trai sẽ có một lễ nghi "nhập hồn" của cô gái đó vào họ nhà trai, sau đó nhà trai sẽ mang lễ sang nhà gái và thông báo cho nhà gái chính cống xin làm lễ cưới. bây giờ xã hội lớn mạnh, luật tục này không thích hợp nữa, cần phải bỏ. những cô gái Mông cần phải hiểu được luật pháp để tránh nạn cải giá và không để kẻ xấu lợi dụng. lừa bán ra nước ngoài".

Bắt vợ vì... thách cưới quá cao Nhà văn Tống Ngọc Hân - người chứng kiến những vụ "bắt vợ" lý giải, tục "bắt vợ" có nét nhân bản, đó là tìm đến sự Công bằng cho những chàng trai Mông, Dao... nghèo có thể lấy được vợ mà chẳng phải sa vào cái cảnh lễ phẩm nặng nề. Vì để cưới được cô vợ, có chàng trai bị thách cưới từ vài chục đến cả trăm triệu vnđ. Theo nhà văn này, chính thách cưới con giá ngất ngưởng với cái lý "tôi đẻ, tôi nuôi lớn, đòi bao nhiêu là quyền tôi" khiến những chàng trai ngả nghiêng. bởi thế, những chàng trai nghèo không có tiền thách cưới đã tìm cách "bắt vợ". "Tục "bắt vợ" vốn được sinh ra như bản đính chính cho tục lệ thách cưới nên nếu hô hào bỏ tục kéo vợ cơ mà vẫn giữ cái tục thách cưới bán con thì sẽ khó bỏ được. Theo tôi chúng ta cần tuyên truyền để bỏ tục thách cưới đi thì cái tục kéo vợ kia cũng biến mất và cái nạn cải giá cũng đỡ nhức nhối", nhà văn Tống Ngọc Hân thổ lộ.

Share this

Hứa Anh