Chuyên gia hiến kế cứu đập hồ Núi Cốc chỉ với 5 tỉ đồng

Chuyên gia hiến kế cứu đập hồ Núi Cốc chỉ với 5 tỉ đồng - 1

Sự cố nước thấm qua đập hồ Núi Cốc ảnh hưởng đến yên ổn đập và vùng hạ lưu.

Mới đây, báo cáo từ Sở NN&PTNT tỉnh Thái Nguyên cho hay, đập chính hồ Núi Cốc đang có hiện tượng thấm nhỏ tại vai bờ tả phía hạ lưu. Từ cao trình 44m hạ lưu bờ tả có hiện tượng thấm nhiều và lan rộng, trong khi đó rãnh thoát nước hạ lưu đập ở cao trình 32m và 42m bị đổ gãy chiều dài 200m làm tụt các tấm lát mái.

Trước hiện tượng trên, ủy ban nd tỉnh Thái Nguyên đã ra Quyết định "công bố thực trạng khẩn cấp đập chính Hồ Núi Cốc bị thấm có nguy cơ gây mất yên ổn đập".

Công ty TNHH MTV khai hoang thủy lợi Thái Nguyên (đơn vị trực tiếp điều hành Hồ Núi Cốc) được giao nghĩa vụ khẩn trương tìm nguyên nhân và tự khắc phục sự cố.

Với tổng mức đầu tư dự án dự kiến trên 76 tỷ vnđ, nhà đầu tư sẽ thực hiện nhiều nội dung chính như: khoan phụt tạo màng chống thấm hầu hết thân đập, làm lại h-thốngt tiêu thoát nước thân đập, sửa sang h-thốngt tiêu thoát nước mặt mái hạ lưu đập, sửa sang mái hạ lưu các vị trí bị hư hỏng, khôi phục dụng cụ máy móc quan trắc thấm và bổ sung trang thiết bị đo mưa...

Ngày 21/6, tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc – Chủ viên tịch Hội tư vấn khoa học - công nghệ k/thuật & quản lý sài gòn HASCON cho hay, sự cố thấm nước trong thân đập hồ Núi Cốc là chuyện thường xảy ra tại loại đập đất nện.

Theo ông Phúc, nước thấm trong đập có thể do 2 nguồn: nước hồ từ thượng lưu ngấm qua thân đập xuống hạ lưu và nước mưa đổ xuống thân đập, thấm dần rồi chảy ra ngoài.

Để tìm thấy căn do, ông Phúc cho rằng cần làm thử nghiệm: "Khi thấy nước thấm chảy ra phía hạ lưu ở độ cao 44m, thử hạ nước thượng lưu ít hơn 44m xem còn thấm không? Nếu phía hạ khống chỉ còn nước thấm nữa, thì chắc chắn nước từ thượng lưu thấm xuống.

Kiểm tra nguồn nước thấm là nước mưa bằng cách: đo đạc kĩ lượng mưa và lưu lượng nước thấm, xem hai số lượng này liên quan với nhau như thế nào. Nếu trời mưa to lượng mưa lớn và trữ lượng dự trữ thấm cũng lớn theo thì rõ rệt nước thấm qua đập có nguồn gốc từ nước mưa.

Ngoài ra, để tăng độ chính xác của 2 thí nghiệm nói trên, có thể hóa nghiệm nước hồ và nước mưa, đồng thời hóa nghiệm nước thấm ở hạ lưu, thì sẽ xác nhận được lý do thấm là từ nguồnnước nào, nước thượng lưu hay nước mưa".

Tiếp theo, việc chứng thực đường dẫn nước thấm trong thân đập cũng được xem là rất là khó khăn. Nhìn bằng mắt thường sẽ chỉ thấy vị trí nước chảy ra bên ngoài phía hạ lưu thân đập, cơ mà từ đó không được xác minh được những dòng thấm đã chạy "ngoằn ngoèo" cỡ nào, đ.biệt khó xác minh so với đập đất nện như đập hồ Núi Cốc. Nếu ko chứng thực được điều này, mà hối hả chỉ ra giải pháp khắc phục thì rất có thể xãy ra nguy cơ tốn tiền vô bổ.

Với kinh nghiệm lâu đời nghiên cứu trong mảng thủy điện-thủy lợi, ông Phúc cho hay: "Với đập hồ Núi Cốc, phương pháp khoan phụt tạo màng chống thấm nước chưa hẳn là tối ưu, bởi lẽ phương pháp này khởi hành ban đầu là chống thấm cho nền đập với kết cấu đá Granits nhẹ. nhiều năm mới rồi, người ta dùng phương pháp này cho thân đập đất nện tuy nhiên kinh nghiệm rất ít và vẫn có các tranh cãi về hiệu quả".

Ông Phúc có ý kiến là, cách đơn thuần để tự khắc phục được những khe thấm oằn èo trong thân đập là "nén". Nén bằng cách đổ cát lên trên mặt đập, ở các vị trí địa lý hồ nghi có dòng thấm dưới chân. Với đụn cát cao chừng 10 mét, căng thẳng của cát nén vào mặt đập sẽ là 20 tấn/m2. Sức nén này chắc hẳn có thể ép cho các khe nức bên dưới bị bịt chặt lại. Duy trì đụn cát chừng 1- 2 tháng thì việc chống thấm cho thân đập đất nện sẽ thành công.

Chủ tịch Hội tư vấn khoa học - công nghệ công nghệ & quản lý thành phố sài gòn HASCON thử lo liệu: giả định tạo đụn cát rộng 1 heta (10.000 m2) trên mặt đập và cao 10m, tổng lượng cát cần là 100.000 m3. Giá mua cát, tổn phí chuyên chở và san ủi sẽ chỉ tốn khoảng 5 tỉ đồng.

"Tuy nhiên đây cũng chỉ là toan tính sơ bộ, có thể trong giai đoạn khắc phục sẽ có tương đối nhiều nảy sinh. Để khắc phục sự cố hồ Núi Cốc cần tìm hiểu chuẩn xác lý do thì mới giải quyết được dứt điểm", ông Phúc nói.