Những ‘chợ âm hồn’ tại Sài Gòn

Chợ cá Chánh Hưng, Xóm Củi (quận 8); chợ thịt Phạm Văn Hai (quận Tân Bình); chợ rau trái Tân Xuân (huyện Hóc Môn)... Trước kia chợ rau trái Cầu Ông Lãnh cũng chuyên nhóm vào ban đêm cơ mà từ ngày dời lên chợ đầu mối Tam Bình (quận Thủ Đức) thì được nhóm họp bán buôn cả sớm hôm.

Nếu như hàng hóa được chở tới nhiều chợ đầu mối lớn bằng nhiều xe tải kìn kịt đầy hàng thì với nhiều chợ đêm đầu mối nhỏ thuộc dạng chợ "chồm hổm" nhóm trên những cung đường nhỏ, toàn bộ sản phẩm được chở đến chợ bằng xe hai bánh, đôi khi là xe ba bánh (trước kia là xe lam, nay là ba bánh Trung Quốc). Nhờ chợ họp đêm khuya, đường phố heo hắt nên nhiều chiếc xe hai bánh chất hàng bự chảng cao ngất chở tới chợ cũng ít lúc bị CSGT tuýt còi.

Những 'chợ âm hồn' tại tp.hcm - 1

Chợ đầu mối nông sản, thực phẩm Thủ Đức hoạt động đông vui tấp nập về đêm, là một trong nhiều điểm trung chuyển hàng nông sản lớn nhất sài gòn.

Nhiều người gọi đùa những chợ đêm chồm hổm là những "chợ âm hồn" vì chợ chỉ nhóm vào nửa đêm về sáng, tinh mơ sớm đang được thu dọn sạch sẽ, trả đường quang đãng lại cho việc đi lại. Đến sáng, mọi người qua lại cung đường này nhiều không biết đêm qua có nhóm họp chợ tại đây. Vậy chẳng phải "chợ âm hồn" là gì? đó là chưa tính việc một số "chợ âm hồn" cũng chỉ cần "hô biến", hôm sau đang được di dời sang vị trí khác tiện lợi hơn để những "tiểu đầu nậu" nửa đêm về sáng đến đây lấy hàng đem phân phối cho các "tiểu thương chồm hổm" ở bên rìa các chợ gần đó.

Khó có thể kể hết nhiều chợ đêm "âm hồn" tại tp.hcm bởi nó rất cơ động, các chợ thoắt ẩn thoắt hiện. Như chợ cá "âm hồn" bên lề đường Nguyễn Thị Định, gần Khu công nghiệp Cát Lái (quận 2) chỉ nhóm vào nửa đêm về sáng, bán cả cá biển lẫn cá đồng cho nhiều tiểu đầu nậu lấy hàng rồi chở bằng xe máy đem phân phối cho những chợ nhỏ trong quận. Một chợ cá đêm khác nằm bên lề đường Đỗ Xuân Hợp - giáp ranh giữa quận 2 và quận 9 - gần quần thể đô thị mới Lake View City (quận 2). Chợ dẹp có hơi trễ nhưng mà cũng độ tầm 6 giờ rưỡi sáng, trước lúc công nhân đến làm là "bế mạc". ở Bình Thạnh có một chợ đêm "âm hồn" chuyên bán buôn rau trái trên con đường nhỏ Huỳnh Đình Hai, cách chợ Bà Chiểu vài trăm mét. Chợ họp lúc gần nửa đêm với đủ loại rau trái từ Hóc Môn chở lên, cung ứng cho các tiểu đầu nậu mang đi phân phối lại cho nhiều tiểu thương chợ Bà Chiểu, chợ Cây Thị ở đường Phan Văn Trị, chợ Cây Quéo trên đường Hoàng Hoa Thám (quận Bình Thạnh)...

Cố GS-nhạc sĩ Trần Văn Khê ở bên trong căn vi la do TP cấp nằm phía trên cung đường này. Một lần tôi đến thăm và làm bài thử hỏi vấn nhạc sư viết bài cho một tờ báo tại tp hà nội. thử hỏi vấn xong, ngồi lại nói năm điều bảy chuyện với vị giáo sư âm nhạc, cụ bảo: "Về ở đây rất lâu tôi biết ngoài kia, cách nơi tôi ở vài trăm mét, có một cái chợ đầu mối nhỏ chuyên bán rau trái đêm đêm nhóm họp đông đảo".

Cụ kể vào giờ đó cụ ít lúc ra ngoài nhưng có lần cụ đi dự một buổi biểu diễn âm nhạc dân tộc, đến khuya xe đưa về, cụ mới phát hiện cái chợ đầu mối đang nhóm ầm ĩ tấp nập cả nửa con đường nơi mình tại. Chợ rau trái Huỳnh Đình Hai nhóm vào khoảng 10 giờ đêm đến 5 giờ sáng. Vị nhạc sư già bảo: "Có khi chuyện diễn ra phía trước mắt mà mình không biết lại đi tìm nơi xa xôi". Rồi cụ ví von: "Như âm nhạc dân tộc bàng bạc quanh ta tuy vậy ít người quan tâm, lại đi tìm tại tận đâu đâu".

Một chợ đêm nhỏ chuyên bán hoa tươi nằm bên trên đường Hồ Thị Kỷ, quận 10 (con đường nhỏ, dài chừng hơn 500 m, nối từ đường Lý Thái Tổ sang đường Hùng Vương). Chợ chuyên cung ứng hoa tươi Đà Lạt cho các shop hoa ở những quận 1, 3, 5, 10... Chợ bán sỉ đủ loại hoa vào ban đêm cho những đầu nậu mang đi phân phối và ban ngày bán lẻ cho khách.

Nhắc tới chợ hoa lại nhớ tới một thời chưa xa lắm, hình ảnh nhiều chiếc xe thổ mộ với cái đèn Diesel leo lét đung đưa theo các bước chạy nước kiệu của các chú ngựa già, chở đầy rau trái và hoa từ xứ rau 18 thôn vườn trầu Bà Điểm, Hóc Môn đưa về khu vực trung tâm TP. con đường từ Bà Điểm chạy lên chợ Bến Thành thẳng băng (nay là đường Trường Chinh nối với đường cách mệnh Tháng Tám và đường Phạm Hồng Thái). Đến cuối các năm 1980, nhiều chiếc xe ngựa chở rau trái, hoa tươi vẫn còn. dù vậy vài chục năm nay, những chiếc xe ngựa dần dần biến mất. Trước nữa, thời cuối nhiều năm 1950 đầu 1960, đêm đêm những chiếc xe ngựa chở đầy hoa trái đến đậu dọc con đường nhỏ phía sau chợ Tân Định, nối từ đường Nguyễn Hữu Cầu sang đường Bà Lê Chân - hiện nay vẫn còn mang tên đường Mã Lộ... các hình ảnh chỉ còn trong dĩ vãng các người thành phố sài gòn cao niên.