Điều đặc biệt, cụ chẳng không mấy khi quan tâm với việc hiện đại hóa tàu thuyền hoặc ngư lưới cụ đánh bắt. hiện tại, cụ vẫn chỉ với chiếc thuyền thúng chèo tay và vài chục vàng lưới truyền thống. Song, kinh nghiệm biển cả của cụ thì chưa bao giờ lỗi thời, thậm chí khi đánh bắt không hết còn có thể kêu thuyền bạn đến bán bớt cho vài đàn cá dưới… đáy biển!
Thằng bé tầm 8 tuổi, tại thị trấn biển Cửa Tùng mau mắn bảo với tôi: "Chú thẳng tiến gặp ngã ba thì rẻ phải, đường tới nhà cụ Lẹt nằm đối diện tiệm internet, cách đó 7-10 nhà. Tới đó, chú cứ hỏi nhà "ông thần" bắt cá thì ai cũng biết!'.
Dưới trời mưa gió tầm tã (do áp thấp nhiệt đới), cụ Lẹt trong bộ áo quần mưa phủ rộng tới mắt cá chân, trên vai trĩu nặng chiếc mái chèo, với một đầu gánh lưới, đầu kia treo lủng lẳng chiếc bao chứa đầy cá tôm, bước đi thoăn thoắt vào nhà. Trông cụ nhạy bén, khỏe khoắn hơn nhiều đối với cái tuổi 71 của mình!
Kinh nghiệm đại dương của cụ như một cuốn sách dày, thu hút người đọc, người nghe bởi các sự việc vừa quen vừa lạ! Quen ở chỗ nó tồn ở, xảy ra trong cuộc sống xung quanh ta hằng ngày. Lạ vì cái quen thường ẩn chứa nhiều điều mới mẻ, bổ ích cơ mà chưa được con người cần cù tìm tòi, khám phá, sử dụng vào trường hợp thực tế một cách tinh tường.
Cụ Lẹt, người bán cá dưới… đáy biển trở về sau một chuyến ra khơi.
"Ngày xưa việc đi biển chỉ có thuyền nan hoặc thuyền gỗ chèo tay, ngư cụ gồm dăm cái cần câu, vài vàng lưới được đan thủ công, mà chẳng phải tàu bè lớn, ngư lưới cụ tiên tiến như tại thời đoạn này. đ/biệt, ngày đó không có máy định vị cơ nhưng mà việc đi biển chưa bao giờ bị lạc đường, thậm chí một sải lưới thả xuống biển cũng chưa bao giờ bị mất. tất cả đều nhờ vào sự sáng tạo, đúc rút kinh nghiệm của những người cần lao biển", cụ Lẹt san sẻ.
"Khi ra biển, chúng tôi chỉ cần nhìn lên nhiều dãy núi cao quen thuộc, tìm kiếm tại đó nhiều hình dáng đang được mình quy định, mặc định sẵn trong nghĩ suy và quan niệm. Rồi từ những kiểu dáng này và bằng cách lo liệu riêng, phía chúng tôi dễ dàng biết được mình đang tại vào vị trí nào, biển tại đó sâu bao nhiêu sải nước.
Chẳng hạn, khi nhìn lên núi Voi Mẹp (núi cao 1.762m so với mực nước biển, ở xã Hướng Linh, huyện miền núi Hướng Hóa, Quảng Trị) về phía bên trái thấy hình dáng là u bò, thì tìm cái cây ở phía dưới tương ứng với nó và rạn đá trên biển sao cho cả 3 hình dáng, vật thể này cùng nằm trên một đường thẳng.
Rạn đá bên trên đường thẳng đó được quy định là chừng đưới (điểm dưới). Tương tự, nhìn về phía tay phải để chứng nhận chừng côi (điểm trên). Theo đó, nối 3 điểm với nhau gồm chừng dưới, kiểu dáng phía bên phải trên núi Voi Mẹp và chừng côi, làm nên một tam giác. Việc xác minh vị trí tàu thuyền của mình là căn cứ vào chừng đưới, chừng côi và kinh nghiệm đi biển khác liên quan. Ngoài ra, việc đầm lưới bao giờ cũng phải thực hành trên cạnh đáy của tam giác nói trên. ngư dân đầm lưới hôm trước, hôm sau đi cất nó chỉ cần chứng thực cạnh đáy của tam giác này mà không cần phải ghi dấu ấn bất cứ thứ gì trên biển", cụ Lẹt lấy ví dụ, giảng giải cho tôi được hiểu.
Cụ đạt được kỹ năng này bắt đầu từ lúc nào? "Từ lúc mới 14 tuổi", cụ Lẹt bồi hồi nhớ lại: "Ngày đó ba tui bảo, người dân quê tui có quan hệ thân thiết từ các đời nay với biển cả; mọi cái ăn, cái mặc rồi con chữ đều nhờ vào biển. vì thế, tui cần phải đi biển cho quen dần với sóng, gió. Lần đầu ra khơi, tui cảm nhận thấy đầu óc mình xoay tít như chong chóng. Rồi tui nôn thốc nôn tháo ra nước xanh nước vàng.
Khi đặt được chân lên mặt đất còn bị say nhiều hơn. "Một say đất bằng ba say sóng", khi đó tui mới biết! Đến lần thứ 3 thì tui mới hết say dù vậy lúc đó cũng chỉ có thể ngồi tựa mạn thuyền nhìn mọi người đánh bắt cá. Đến các lần tiếp đến, tui mới có thể giúp đỡ được mọi người một số việc. trong đó là việc học hỏi kinh nghiệm đại dương của họ, nhất là học từ ba tui".
Cảng cá Cửa Tùng luôn đầy ắp cá tôm.
Tôi hỏi cụ Lẹt, cụ đi biển miết từ đó đến bây giờ? Cụ trả lời: "Không hẳn thế!". các năm đầu kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chàng trẻ trai Lê Văn Lẹt đã tham gia vào lực lượng dân binh, du kích địa phương. Anh đã dũng cảm tranh đấu, phục vụ đấu tranh suốt ngày đêm bên bờ Bắc sông Bến Hải nơi sản xuất, bị thương 2 lần vào năm 1968 và 1969. Từ trong khói lửa đạn bom, anh hãnh diện được cấp trên tiếp nhận, đứng vào hàng ngủ của Đảng. Đến năm 1971 được biên chế vào doanh nghiệp C13 thuộc Huyện đội Vĩnh Linh.
Vào hết năm 1973, trước bổn phận bức thiết về giữ gìn, xây dựng đảo tiền tiêu Cồn Cỏ, Huyện đội Vĩnh Linh đã tiến hành tổ chức lựa chọn, bổ sung anh cho đơn vị bộ đội đảo này. Bằng kinh nghiệm dạn dày với biển cả, anh đã mau chóng hỗ trợ, hiến kế cho công ty của mình vận chuyển thành công hàng trăm chuyến hàng, gồm lương thực, đạn dược, vật tư vật liệu ra triển khai xây dựng, bảo vệ đảo.
Sau ngày giang san giải phóng, do bị thương các lần, sức khỏe yếu, anh được chính phủ - nhà nước và đơn vị cho ra quân. Rời tay súng, người quân nhân ấy quay lại với tay chèo, vẫn sẽ an cư lập nghiệp bằng nghề đi biển. Điều đáng nói, mọi dân cư quê ông đều ngày một thay đổi, hiện đại hóa dần tàu thuyền và phương tiện đánh bắt thuỷ sản. Song riêng ông vẫn vậy, bao năm 2016 vẫn chỉ với chiếc thuyền thúng chèo tay, dăm cái cần câu và vài vàng lưới truyền thống.
Theo cụ Lẹt, việc đánh bắt thuỷ sản trên biển còn phải có nhiều kỹ năng đặc biệt cần thiết khác. "Cùng trong việc nắm bắt, thuộc lòng đường đi lối lại trên biển, ngư dân còn phải quan sát kỹ từng con nước khác nhau, để phân tích, nhận định chúng theo kỹ năng của riêng mình. tùy thuộc khả năng, kinh nghiệm của từng người, theo đó hiệu quả đánh bắt hải sản của cá nhân có được là ko giống nhau", cụ Lẹt san sẻ.
Những năm qua, cụ Lẹt chẳng những đánh bắt hải sản đạt hữu hiệu cao, mà đ-biệt còn bán lại các đàn cá… dưới đáy biển chưa đánh bắt hết hoặc với ngư cụ của mình ko đủ điều kiện để đánh bắt cho những thuyền bạn. Nghe chuyện cứ nghĩ huyễn tưởng nên tôi thắc mắc với cụ: "Sao chỉ với chiếc thuyền thúng chèo tay, dăm cái cần câu, vài vàng lưới truyền thống và kinh nghiệm lâu đời dày dạn của mình mặc dù vậy việc đánh bắt ngày nay không phải như ngày xưa nữa?".
Cụ Lẹt mỉm cười: "Đúng là như vậy! Bà con ngư dân vùng biển thời nay đại đa số đều có thuyền bè lớn để vươn khơi. trong số đó là nhiều loại phương tiện, dụng cụ máy móc đánh bắt hiện đại. Như máy dò cá, gọi cá họ đều có cả. cơ nhưng mà, công cụ, máy móc chẳng phải khi nào cũng hơn hẳn con người. Nhất là ở nhiều vùng rạn loài cá tầng đáy an cư, các công cụ, ngư cụ đánh bắt tiên tiến đó thường khó phát hiện và đánh bắt chúng một cách hiệu quả".
"Việc bán cá… dưới đáy biển cũng chỉ đôi khi. Thường là nhiều khi sóng to, gió lớn, vì sức khỏe, công cụ thuyền bè lạc lậu ko chấp thuận mình tiếp tục, trong lúc tàu thuyền lớn của những tỉnh bạn ngang qua, rất cần sự tương hỗ về kinh nghiệm đánh bắt của ngư dân địa phương, nên tui mới chia sớt thông tin đó cho họ. Bù lại, họ hỗ trợ quay về cho mình ít tiền mặt hoặc ít cá tôm sau lúc đánh bắt được tại đó.
Đối với bà con ngư dân vùng biển địa phương, tui chia sẻ thông tin trên thường xuyên hơn. Bà con cũng trợ giúp, san sẻ lại cho tui nhiều thứ tuy nhiên với việc cho tiền hoặc cá tôm của họ thì tui ko bao giờ nhận. Cái nghề đi biển lênh đênh trên mặt sóng, sinh mệnh con người lắm lúc như bọt biển; mình thành thử sống phải biết chia sẻ, đùm bọc, trợ giúp - hỗ trợ lẫn nhau thì sinh hoạt mới đáng quý chứ chẳng phải tiền nong hay vật chất khác!", cụ Lẹt hàn huyên.
Những ngư dân dạn dày kinh nghiệm với nghề đi biển, tại khu phố Hòa Lý như cụ Nguyễn Văn Hoài (70 tuổi), những ông Trương Văn Nghĩa (64 tuổi), Lê Văn Quốc (58 tuổi), Phạm Trung Hòa (61 tuổi)… đều chắc chắn quả quyết rằng, xưa nay ở làng, tại phố này, làm nghề biển không ai giỏi bằng cụ Lẹt. Việc cụ bán cá dưới… đáy biển là chuyện hoàn toàn có thật. khi trực tiếp trông thấy tận mắt việc đó mới thấy hết sự hứng thú của nó! Bà con thán phục biệt tài của cụ, còn ví cụ như "ông thần" bắt cá, bởi vì cụ không chỉ biết được mọi đường đi lối lại của những loài cá, mà còn chỉ cần thả cần câu xuống nước là còn có thể ước lượng được đàn cá tại phía dưới bấy nhiêu tạ, tấn.
Ông Hoàng Đình Liên, nguyên Phó giám đốc điều hành Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Trị, nguyên Chi cục trưởng Chi cục khai hoang và bảo vệ nguồn lợi thủy sản Quảng Trị kể lại một câu chuyện về việc bán cá dưới… đáy biển của cụ Lẹt. "Những năm trước, cụ Lẹt nhờ vào đặc tài quan sát, phân tích nhiều con nước trên biển, đã phát hiện ra một "ngôi nhà" của các loài cá tầng đáy trên bãi biển Vịnh Mốc (Vĩnh Thạch, Vĩnh Linh). Cụ vừa đánh bắt vừa chia sớt thông tin cho bà con ngư dân vùng biển cùng hưởng ích lợi.
Duy nhất một lần, cụ thấy tàu bè tỉnh Quảng Nam đi đánh bắt về mà khoang tàu rỗng tuếch nên quyết định chia sẻ họ một ít thông tin trên. mặc dầu dữ liệu này đang được cụ lựa chọn, dò la tỉ mỉ, bởi vì đó chỉ là một số đàn cá lúc chúng đã rời khỏi, đi tương đối xa "ngôi nhà" trên của chúng.
Nhưng rồi chủ con tàu nhờ sự trợ giúp - hỗ trợ của cụ mà trúng đậm, đã ham hố quay về bán kính này những lần. Và, thật không may, ông này cuối cùng đã phát hiện ra được "ngôi nhà" cá kể trên, nên huy động các tàu thuyền khác cùng tại Quảng Nam sử dụng bộc phá để đánh bắt triệt để vào ban đêm. Từ đó, cụ Lẹt trở nên buồn bã và kín tiếng hơn. Hôm tôi về thăm cụ tháng 9 gần đây, nhắc lại chuyện cũ, cụ chỉ lặng câm nhìn xa xăm ra phía biển…".
Nghe câu chuyện của ông Liên, tôi bỗng nhớ lời cụ Lẹt lúc ly biệt: "Biển cả lúc hiền hòa nuôi sống ta bằng những thứ. cơ mà lúc giận dữ, thét gào, biển lấy đi của ta ko ít thứ vô giá của đời sống. Hãy luôn biết bảo tồn biển, bảo vệ biển khỏi sự tàn phá của con người, cũng được xem như là cách hạn chế cực thấp những tác hại do thiên tai, biển cả gây ra".
Có lẽ, với những suy nghĩ đó mà thời nay cụ Lẹt là người đi đầu, tích cực trong việc làm giữ gìn môi trường biển, nhất là giữ gìn biển khỏi sự đánh bắt bằng vật liệu nổ, xung điện và trang thiết bị máy móc khác ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống xung quanh chúng ta.
Tọa lạc ở thung lũng núi Con Trâu (Vĩnh Phúc), với những ngách lớn xuyên qua nhiều cánh rừng, hồ Xạ Hương càng trở nên...
0 Comment to "Có một "ông thần" bắt cá t���i Cửa Tùng"
Đăng nhận xét